“Proslava nadomak grada koji je bio pod opsadom sraman je čin i pokazatelj da se odnos onih koji su Sarajevo držali pod opsadom nije promijenio i da su spremni isto ponoviti”, navedeno je u saopćenju

Udruženje žrtava i svjedoka genocida i Udruženje Pokret Majke enklava Srebrenica i Žepa od vlasti i Tužilaštva Bosne i Hercegovine zatražili su pokretanje postupka protiv osoba odgovornih za organizaciju proslave neustavnog “dana RS-a” u Istočnom Sarajevu.

“Proslava nadomak grada koji je bio pod opsadom sraman je čin i pokazatelj da se odnos onih koji su Sarajevo držali pod opsadom nije promijenio i da su spremni isto ponoviti”, navedeno je u saopćenju.

“Zahtijevamo od vlasti, a prije svega od Tužilaštva BiH, da hitno pokrene postupak protiv najodgovornijih za ovakav sraman čin”, naveli su u saopštenju.

No, za Federalnu televiziju je potvrđeno da je u Tužilaštvu BiH već bio predmet sa zahtjevom za pokretanje postupka. Kao i da je postupajući tužilac ustanovio da nema osnova za provođenje istrage s obzirom na to da je odluka Ustavnog suda BiH izvršena objavom u Službenom glasniku.

Dva puta proglašen neustavnim

Ustavni sud Bosne i Hercegovine već u dva navrata proglasio neustavnom odredbu o 9. januaru kao Danu Republike Srpske, ukidajući član Zakona o Danu Republike Srpske kojim je 9. januar bio utvrđen kao dan tog entiteta.

Ustavni sud BiH je 26. novembra 2015. godine prvi put utvrdio “da član 3.b) Zakona o praznicima Republike Srpske nije u skladu s članom I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, članom II/4. Ustava Bosne i Hercegovine u vezi s članom 1.1. i članom 2.a) i c) Međunarodne konvencije o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije i članom 1. Protokola broj 12 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda”, te je naložio Narodnoj skupštini Republike Srpske da u roku od šest mjeseci od dostavljanja ove odluke usaglasi član 3.b) Zakona o praznicima Republike Srpske s Ustavom Bosne i Hercegovine.

Nakon što se Narodna skupština Republike Srpske oglušila na zahtjev Ustavnog suda BiH da “obavijesti Ustavni sud Bosne i Hercegovine o preduzetim mjerama s ciljem izvršenja ove odluke”, Ustavni sud BiH odbio je zahtjev Narodne skupštine Republike Srpske za preispitivanje odluke Ustavnog suda BiH, čime je konačno potvrđeno da se 9. januar kao Dan Republike Srpske smatra neustavnim, te privremeno obustavio primjenu Odluke o referendumu.

Ipak, krajem septembra 2016. godine, održan je referendum u Republici Srpskoj na kojem su građani ovog entiteta odgovarali na pitanje “Da li podržavate da 9. januar bude Dan Republike Srpske?”.

Nedugo nakon što je održan, Ustavni sud BiH poništio je rezultate ovog referenduma, te oni nisu ni objavljeni u Službenom glasniku RS-a, a Milorad Dodik našao se pod sankcijama Ureda za kontrolu imovine stranaca pri Ministarstvu trezora SAD-a.

Mjesec nakon održavanja referenduma, NSRS je usvojio novi Zakon o Danu Republike Srpske koji je, na zahtjev devet delegata Vijeća naroda Republike Srpske za ocjenu ustavnosti člana 2. stav (1). Zakona o Danu Republike Srpske, Ustavni sud BiH 28. 3. 2019. godine još jedanput osporio.

Ovom odlukom Ustavnog suda BiH utvrđeno je da član 2. stav (1) Zakona o Danu Republike Srpske, koji glasi: “Na osnovu potvrđene volje građana Republike Srpske, 9. januar se utvrđuje kao Dan Republike”, nije u skladu sa članom I/2. Ustava Bosne i Hercegovine, članom II/4. Ustava Bosne i Hercegovine u vezi sa članom 1.1. i članom 2.a) i c) Međunarodne konvencije o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije i članom 1. Protokola broj 12 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i članom VI/5. Ustava Bosne i Hercegovine.

“Ukinuti član 2. stav (1) Zakona o Danu Republike Srpske”, navodi se dalje, “prestaje da važi narednog dana od dana objavljivanja ove odluke u Službenom glasniku Bosne i Hercegovine u skladu sa članom 61. stav (3) Pravila Ustavnog suda Bosne i Hercegovine”