Prema Uredbi koju je Vlada Srbije usvojila 31. marta ove godine, borci ili ratni vojni invalidi iz ratova od 1990. do 1999. godine, koji su odlukom nadležnog organa u Republici Srbiji proglašeni borcima ili ratnim vojnim invalidima, i posthumno pali borci imaju pravo na “Spomen obilježje veterana”.
Uredbom su definirani uvjeti za dobijanje “Spomenice borca” i navodi da se ona može dodijeliti pripadniku oružanih snaga Republike Srbije koji je obavljao vojne ili druge dužnosti u ratu ili oružanim dejstvima preduzetim za vrijeme mira radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti, teritorijalnog integriteta i ustavnog uređenja Republike Srbije. Također, spomen-obilježje može biti dodijeljeno pripadnicima oružanih snaga SFRJ koji su vršili vojne i druge dužnosti u cilju odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalnog integriteta SFRJ u periodu od 17. augusta 1990. godine do 27. aprila 1992. godine, a za pripadnike oružanih snaga snaga SFRJ stacionirane na teritoriji Bosne i Hercegovine do 19. maja 1992. godine.
Kandidati mogu biti i pripadnici oružanih snaga SRJ, Državne zajednice Srbija i Crna Gora, odnosno Republike Srbije koji su obavljali vojne dužnosti ili druge dužnosti u oružanoj akciji preduzetoj u mirnodopsko vrijeme radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalnog integriteta Savezne Republike Jugoslavije, Državne zajednice Srbija i Crna Gora, odnosno Republike Srbije, u periodu poslije 27. aprila 1992. godine.
Kako to da Srbija koja, kako tvrde svi njeni bivši i sadašnji zvaničnici, nije ratovala 90-ih ima ratne veterane? I to njih više od 100.000. I zašto kada je BiH u pitanju 19. maj 1992. i kakva je poveznica ovog datuma i drugostepene presude prvom haškom osuđeniku Dušku Tadiću, ali i Radoslavu Brđaninu?
Još se u Srbiji čuju laži da su ratovi na prostoru SFRJ bili građanski, kako bi se izbjegla odgovornost Srbije u agresiji na Hrvatsku i BiH i stvorili novi mitovi. Upravo prvo haško suđenje Dušku Tadiću potvrdilo je međunarodni karakter sukoba između država bivše Jugoslavije u kojoj je bila umiješana Srbija. Tadić je uhapšen 1994. godine u Minhenu, a Haški tribunal ga je pravosnažno 1997. osudio na 20 godina zatvora. Dilema koja je postojala u ovom predmetu jeste uloga JNA u ratu u BiH, te da li se JNA zaista 19. maja 1992. povukla iz BiH.
Žalbeno vijeće, a što je i navedeno u drugostepenoj presudi, prihvatilo je izdvojeno mišljenje sudije Gabrielle Kirk McDonald koja je navela da su vojnici srpske nacionalnosti iz Srbije ostali na području BiH u aktivnoj službi sve do početka juna 1992, a da je među njima bilo mnogo oficira i podoficira koji nisu bili bosanskog porijekla, a SRJ nastavila je isplaćivati sve plaće i penzije pripadnicima VRS-a.
Kao jedan od konkretnih primjera, sudija McDonald navodi djelovanje generalpukovnika Momira Talića, ratnog komandanta Prvog krajiškog korpusa VRS-a, koji je i nakon navodnog povlačenja JNA 19. maja 1992. godine i dalje dobijao plaću iz Beograda, kao i ratni zločinac Ratko Mladić. Žalbeno vijeće je prihvatilo mišljenje sudije McDonald da je Vojska Jugoslavije i nakon 19. maja 1992. godine, nastavila da kontroliše VRS, imajući tako punu kontrolu nad vojnim i političkim ciljevima i vojnim operacijama, kao i da su oficiri VRS-a plaće neprekidno dobijali od Vlade SRJ.
U slučaju “Tadić”, prvom slučaju utvrđivanja agresije SRJ / Srbije, Prvostepeno vijeće je zaključilo da je agresija na RBiH bila do 19. maja 1992, a onda je Žalbeno vijeće promijenilo nalaze i prvostepenu presudu i zaključilo da je agresija bila do potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma.
– Razmatrajući Dejtonski mirovni sporazum, žalbeno vijeće zaključuje da je, s obzirom na to da je pregovarala u ime Republike Srpske (RS), SRJ djelovala kao međunarodni subjekat koji vrši vlast nad RS-om. Pregovaranje u ime RS-a ukazuje na tvrdnju da je SRJ vršila vojnu i političku kontrolu nad njom u cijelom ratnom periodu od 1992. do 1995. godine. Ovakva kontrola nad RS-om još je jedan potvrdni pokazatelj klasifikacije međunarodnog sukoba u kojem je umiješana SRJ u ratu protiv bosanskohercegovačke centralne vlasti.
Međutim, kako u Srbiji sve počiva na lažima i mitovima, tako se i ovom uredbom o boračkim spomenicama u obzir uzima samo prvostepena haška presuda, a ne i pravosnažna, te se sada i zvaničnim vladinim dokumentom pokušava dokazati da se JNA 19. maja 1992. godine povukla iz BiH, a ne da je sve do Dejtonskog sporazuma u punom kapacitetu kontrolisala i usmjeravala politički i vojni vrh RS-a, te do 2001. godine davala plaće za više od 1.400 pripadnika VRS-a, od kojih je njih više od 100 i danas aktivno u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine.
U augustu 2005. godine bivše Ministarstvo vanjskih poslova Srbije i Crne Gore dostavilo je na zahtjev Haškog tužilaštva sedam dokumenata. Radi se o ukazima predsjednika Savezne Republike Jugoslavije od 16. juna 1994. i 16. juna 2001. godine koji nedvojbeno dokazuju direktnu uključenost Srbije u agresiju i genocid počinjen u Srebrenici, odnosno da je tadašnji režim ratovao na teritoriji nezavisne i međunarodno priznate države Republike Bosne i Hercegovine.
Ukazom predsjednika SRJ Zorana Lilića od 16. juna 1994. godine, ratni zločinac Ratko Mladić vanredno je unaprijeđen u čin general pukovnika. Mladić je u to vrijeme bio komandant Glavnog štaba 30. kadrovskog centra Vojske Jugoslavije.
Iz Mladićeve vojne knjižice koja je također dostavljena tadašnjoj tužiteljici Carli del Ponte vidi se da je on i tokom rata u Hrvatskoj, a potom i u BiH sve vrijeme bio pod direktnom kontrolom beogradskog režima koji ga je i plaćao, odnosno Vojske Jugoslavije, čiji je general bio.
Srbija nema nikakve veze sa agresijom na Bosnu i Hercegovinu, sa genocidom u Srebrenici, ali je zato prva i jedina država u svijetu koju je Međunarodni sud pravde u Hagu proglasio krivom za Kršenje konvencije o sprečavanju genocida.
Srbija nema nikakve veze sa ratom u BiH, ali su zato 1995. godine otvorili logore Šljivovica i Mitrovo Polje. Nakon pada Srebrenice i genocida koji su počinili pripadnici VRS-a i MUP-a RS-a, od 31. jula do 25. oktobra u Srbiju je sa prostora Žepe prešlo oko 800 Bošnjaka. Njih su dočekali granični bataljoni Vojske Jugoslavije i pripadnici Posebne jedinice policije, koji su ih odveli u ova dva logora. Tu su prebijani, izgladnjivani, maltretirani, a za torture koje su prošli niko nije odgovorao.
Presuda kojom se potvrđuje da su logori za Bošnjake postojali u Srbiji donijeta je 2013. godine kada je Mujo Vatreš, koji je u tim logorima proveo šest mjeseci i izgubio oko 50 kilograma, dobio novčanu nadoknadu u iznosu od oko 5.000 eura.
Apelacioni sud u Beogradu je Enesu Bogiloviću i Mušanu Džebi pravosnažnom presudom 2015. godine dosudio oko 2.750 eura, bez zateznih kamata, zbog toga što su za vrijeme boravka u logoru Šljivovica psihički oboljeli i što im je umanjena opća životna aktivnost. Ostale žalbe koje su podnosili logoraši odbacivane su zbog zastare.
Sa sigurnošću mogu reći da se nijedno dijete neće samoinicijativno uhvatiti posla u starijoj dobi ako do tada nije steklo radne navike i ako su do tada roditelji sve radili za njega. Godine same po sebi ne znače ništa ako tokom njih nismo ništa naučili. Drugim riječima, same godine ne garantiraju da će 20-godišnjak znati oprati posuđe a 10-godišnjak neće. To ovisi o njegovom prijašnjem iskustvu i stavu roditelja.
