Croatia Infiltration je projekat hrvatskih istraživača podzemlja, koji se bave istraživanjem i dokumentacijom napuštenih, neodržavanih i teško dostupnih objekata i lokacija. Oni su dio svjetskog pokreta pod nazivom Urbek – urbano istraživanje lokacija koje su često zabranjene za javnost.

Projekat je pokrenuo Mihovil Pirnat, koji je počeo da objavljuje fotografije napuštene arhitekture prije više od 14 godina, a ubrzo su mu se pridružili Josip Кovač Levantin, Matija Pucak i Vjekoslav Palinić.

Široj javnosti postali su poznati objavljivanjem kratkih dokumentarnih filmova o više i manje poznatim objektima u inostranstvu (Ukrajina, Italija, Mađarska, Bosna i Hercegovina, Portugal, Japan), a prije nekoliko mjeseci objavljena je i druga epizoda serije “Infiltracija”, u kojoj istražuju napušteni radarski objekat na vrhu Plješevice u Hrvatskoj.

“Riječ je o objektu na planini Plješevici, pored Korenice. Tom planinom tokom godine prođe stotine hiljada ljudi i turista, ne znajući da krije jedan od najvećih podzemnih aerodroma u Evropi, Željavu, koji smo istražili – objasnio je Mihovil.

Zanimljiv je napušteni radarski objekat na vrhu planine, jer pored nadzemnih radarskih pozicija krije i zanimljiviji dio koji je zakopan duboko u planini i zaštićen od znatiželjnih očiju i bilo kakvih vojnih udara. Tim projekta posvetio se detaljnim merenjima podzemnog objekta kako bi napravili 3D vizuelizaciju, koju ekskluzivno objavljuju u epizodi koja je od dostupna na njihovom YouTube kanalu.

“Objekat koji je izgrađen na vrhu takođe je bio deo velike komunikacione mreže bivše vojske JNA, a možete saznati kako je ta komunikaciona mreža izgledala, čemu je služila i kako je takva vojna infrastruktura povezana sa Mediteranskim igrama u Splitu 1979. godine – kaže Josip.

Mogao da izdrži udar nuklearne bombe

Izgradnja je započeta 1958. godine i trajala je punih 10 godina. Ovaj grandiozni projekat koštao je tadašnjih 8 milijardi dolara. Podzemni aerodrom imao je četiri ulaza koja su bila obezbeđena ogromnim vratima od armiranog betona. Iz ulaza nastavljale su se piste za avione. Piste su se nalazile na zaravni dužine 15 i širine pet kilometara i bile su okrenute ka Bihaću.

Kada je završen, aerodrom Željava mogao je da primi 2.500 ljudi. On se sastojao od posebnih komora za prihvat i remont aviona, komande, prostorija za pilote, mehaničare i ostalo osoblje, piše “Jutarnji list”.

Građena u hladnoratovskoj paranoji, Željava je mogla da izdrži udar nuklearne bombe. Na njenom vrhu nalazio se radar, koji je mogao da “vidi” u prečniku od 1.000 kilometara. Oko same planine (i na njoj) bili su postavljeni PVO sistemi za njenu odbranu. Na vrhuncu, u Željavi je bilo skoncentrisano oko 60 aviona Mig-21, nasavremenijih koje je tada posjedovala bivša JNA.

Za Željavu su bile vezane mnogobrojne teorije zavjere: Da se koristi u svrhu istraživanja i stvaranja nuklearnog oružja. Da jugoslovenske vlasti i JNA sprovode svemirski program.

Možda i najčudnija teorije zavjere govore da je JNA u Željavi krila NLO koji se srušio “negdje u Bosni”. Pa čak i da se tu kriju tijela stradalih vanzemaljaca

Neslavan kraj

Željava je doživela neslavan kraj, baš kao i država koja ju je pravila. Aerodrom je korišten u borbene svrhe manje od godinu dana u ratu, prilikom raspada Jugoslavije.

Konačno prilikom povlačenja iz BiH, JNA ju je urušila eksplozivom. Od nekada najveće podzemne baze u Evropi, ostali su samo ulazi u tunele i piste koje su zarasle u travu i korov.