“I ne recite za one koji su na Allahovu putu poginuli: „Mrtvi su!“ Ne, oni su živi, ali vi to ne znate“! ( Kur´an, El-Bekare 154 )

Islamska zajednica u Bosni i Hercegovini danas obilježava, 7. maj, Dan džamija, dan kada se simbolično sjećamo zločinačkog rušenja Ferhadije u Banjoj Luci u proljeće 1993. godine, ali i ostalih 613 džamija, 218 mesdžida, 69 mekteba, četiri tekije, 37 turbeta i 405 drugih vakufskih objekata.

Uz objekte čija kulturno-historijska znamenitost poput Ferhadije, Alažde i drugih je neupitna, prisjećamo se imama koji su ostavili svoje srce u tim porušenim džamijama.

Piše: Faruk Vele

Ako vas u ovo proljetno vrijeme put nanese prema mjestu Buna u Hercegovini, tamo uz puteve koji vode prema Čapljini i Stocu, svakako svratite do obližnje džamije koja nosi ime Ali-paše Rizvanbegovića, poznatog hercegovačkog vezira. U ljepoti behara i mirisima Hercegovine, nadomak plahovite Bune, tu, u džamijskom haremu, čovjek može osjetiti mir.

Zločin u džamiji

Možda je to zbog dobre duše Mušana ef. Bećirovića, koji je baš u džamiji na Buni ostavio svoje srce augusta 1993. godine.

Mušan ef. Bećirević, sin Muhamedov i Nazin, rođen je upravo u maju 1939. u Neđeljištima kod Vlasenice.

Kako bilježi Muharem ef. Omerdić u monografiji „Imami – šehidi2“, ef. Bećirović položio je imamski ispit 13. oktobra 1959, a stručni imamski ispit 22. septembra 1972. u Sarajevu. Rješenjem Starješinstva Islamske zajednice SR Bosne i Hercegovine, br. 5540/61, od 15.12.1961. godine, postavljen je za imama u džematu Rotimlja, u Odboru Islamske zajednice Mostar. Na dužnost je stupio 15. oktobra 1961. godine.

Hatibskim ovlaštenjem Vrhovnog islamskog starješinstva br. 2738/61, od 21. decembra 1962. godine, Mušan-ef. je dobio od Reisu-l-uleme muraselu za obavljanje hatipske dužnosti. Živio je u džematu Buna kod Mostara, gdje je izgradio i porodičnu kuću nedaleko od mjesne džamije.

Jedan čestit i miran život mjesnog imama prekinut je na užasan način upadom pripadnika Hrvatskog vijeća obrane (HVO) augusta 1993. godine. Naime, kobnog 15. augusta 1993. godine pripadnici HVO-a, koji su još ranije okupirali Bunu, zarobili su Mušana efendiju i teško ga maltretirali.

Zločinci su ga prisiljavali da pred njima klanja, a potom su ga zaklali u džamiji Ali-paše Rizvanbegovića, i „to naočigled više njegovih prestravljenih i bespomoćnih džematlija“, bilježi ef. Omerdić.

O tome je za portal Radiosarajevo.ba govorio bivši mostarski muftija Seid ef. Smajkić.

“Mušan ef. Bećirović je radio kao imam u džematu Rotimlja, opština Stolac, i sagradio je kuću na kupljenoj parceli uz samu džamiju na Buni, da ima kada ode u penziju. Agresija na RBiH ga je tu zatekla, upravo na Buni. On je na najsuroviji način likvidiran u džamiji, uz iživljavanje HVO fašista nad bespomoćnim Mušan ef. Istu sudbinu je doživio i njegov prvi komšija i mutevelija džamije, rahmetli Hakija Husković“, kazao je ef. Smajkić.

Zločinci su do temelja srušili divnu hercegovačku džamiju, a na mjestu gdje se nalazila napravili su veliku rupu – da se ukloni svaki znak njezinog postojanja! Srušena je i imamska kuća. Posmrtni ostaci efendije Bećirevića pronađeni su tek mnogo godina kasnije u blizini džamije.

Logori za imame

Kao da sav taj užas nije bilo dovoljan, pa se iživljavanje nastavilo i nad drugim imamom i stanovnicima Bune.

“Ovome treba dodati i mučenje familije Ahmeta ef. Bibera tada aktualnog imama na Buni. Ahmet ef. je zajedno sa sinom odveden u logor i preživio je užase logora tzv. Herceg-Bosne, o čemu je napisao knjigu „Allah je sa strpljivima“. Umješnost i maštovitost HVO u sluđenosti ogleda se i organiziranju logora samo za efendije.

O tome je rahmetli Sejfo Kajmović, također, napisao knjigu „Kuća paukova“, istakao je Smajkić, koji je na dužnosti mostarskog muftije proveo ukupno 37 godina, najprije kao vršitelj dužnosti od 1976. do 1979., a službeno od 1980. do juna 2014. godine.

Kako je fra Mićo spasio imama Hasana

Nasuprot zločincima, primjer ljudske dobrote bilo je i u najgorim vremenima.

Svjedoči o tome zapis nedavno preminulog Sejfe ef. Kajmovića u knjizi “Kuća paukova” svjedočeći o fra Mići koji spasio glavnog imama Čapljine.

“Fra Mićo je položio ispit kolegijalnosti izvukavši u svom automobilu Hasana ef. Palića, glavnog imama Čapljine, zajedno sa njegovom familijom u Hrvatsku, kada je to već bilo neizbježno. To je, doista, bilo veliko dobročinstvo u situaciji kakva je bila u Čapljini. Taj gest je bio potvrda iskrenog prijateljstva”, napisao je rahmetli Kajmović.

Prva teravija u obnovljenoj džamijii

Kada je prije 13 godina u naselju Buna kod Mostara klanjan prvi teravih-namaz u obnovljenoj džamiji Ali-paše Rizvanbegovića, prva koja je sa suzama u očima poljubila ruku ondašnjeg muftije Smajkića bila je nena Džemila, upravo supruga rahmetli Hakije koji je ubijen sa ef. Bećirovićem.

Nena Džemila bila je, naime, glavni i najgorljiviji zagovornik ponovne obnove džamije na Buni. Jedne prilike kada se ef. Smajkić vraćao s otvorenja džamije u Dubravama, svratio je na Bunu i posjetio nenu Džemilu. Ona je tada kazala kako želi da prva naredna obnovljena i otvorena džamija bude ova njena, Ali-pašina džamija.

Čak je muftiji Smajkiću kazala da ga teretiti na Sudnjem danu ako ova džamija ne bude obnovljena za njezina života!

Još je rekla: „Požuri, jer niko ne zna koliko mu je ostalo od života“.

Smajkić je to shvatio kao dodatnu obavezu. Dova nene Džemile je uslišena pa je upravo u augustu 2007. godine, 14 godina nakon strašnog zločina, u prisustvu više stotina mještana i vjernika sa područja Mostara i Hercegovine položen kamen temeljac za obnovu džamije.

Kamen temeljac su zajedno položili tadašnji reisu-l-ulema dr. Mustafa ef. Cerić, tadašnji mostarski muftija Seid ef. Smajkić, pokoji gradonačelnik Mostara Ljubo Bešlić, bivši federalni ministar prostornog uređenja Salko Obhodžaš i Stočanin šejh Halil Brzina.

Godinu kasnije, klanjan je proučen prvi ezan i obavljen prvi namaz, a niko nije bio sretniji od nene Džemile.

Neka tragična sudbina ef. Bećirovića, mutevelije Hakije Huskovića i svih ubijenih imama, ali i svih stradalih građana Bosne i Hercegovine bude pouka bezumnosti i apsurdnosti ratnih užasa. Da se slično zlo više nikada ne ponovi.

Radiosarajevo.ba